วันพุธที่ 31 มกราคม 2561: เวลา 08.30 - 11.30 น.
... เพื่อนนำเสนอคำคม เกี่ยวกับการบริหารสถานศึกษา ...
(คำคมของนางสาวภัทรวรรณ)
(คำคมของนางสาวชื่นนภา)
(คำคมของนางสาวปฐมพร)
... จากนั้นเรียนเนื้อหาใน Power Point ...
เรื่อง บทบาทหน้าที่ของผู้บริหาร
- ผู้นำ (Leader) หมายถึง บุคคลที่มีศิลป บุคลิกภาพ ความสามารถ
เหนือบุคคลทั่วไป สามารถชักจูงให้ผู้อื่นปฏิบัติตามที่ต้องการได้
- ความเป็นผู้นำ (Leadership) เป็นกระบวนการที่มีอิทธิพลต่อกลุ่ม เพื่อให้บรรลุเป้าหมาย
ผู้บริหารทุกคนควรเป็นผู้นำ และมีภาวะผู้นำ
ประเภทของผู้นำ
ผู้นำตามอำนาจหน้าที่
- ผู้นำแบบใช้พระเดช เช่น รัฐมนตรี อธิบดี หัวหน้ากอง และหัวหน้าแผนก เป็นต้น
- ผู้นำแบบใช้พระคุณ ตัวอย่างได้แก่ มหาตมะคันธี
ซึ่งสามารถใช้ภาวะการเป็นผู้นำครองใจชาวอินเดียนับเป็นจำนวนล้าน ๆ คน ได้
- ผู้นำแบบพ่อพระ เช่น พระมหากษัตริย์
ซึ่งเป็นองค์ประมุขและสัญลักษณ์ของแรงศรัทธาของประชาชนไทยทั้งมวล
ผู้นำตามการใช้อำนาจ
- ผู้นำแบบเผด็จการ หรืออัตนิยม ปฏิบัติการแบบนี้เรียกว่า One Man Show อยู่ตลอดเวลาโดยไม่คำนึงถึงจิตใจของผู้ปฏิบัติงาน
เช่น ฮิตเลอร์
- ผู้นำแบบเสรีนิยม หรือ Free-rein Leadership ตนเป็นผู้ดูแลให้กิจการดำเนินไปได้โดยถูกต้องเท่านั้น
มีการตรวจตราน้อยมากและไม่ค่อยให้ความช่วยเหลือในการดำเนินงานใด ๆ ทั้งสิ้น
- ผู้นำแบบประชาธิปไตย นโยบายและคำสั่งมีลักษณะเป็นของบุคคลโดยเสียงข้างมาก
ผู้นำตามบทบาทที่แสดงออก
- ผู้นำแบบบิดา-มารดา ผู้นำแบบนี้ ปฏิบัติตนเหมือนพ่อ-แม่ คือทำตนเป็นพ่อแม่ เห็นผู้อื่นเป็นเด็ก
- ผู้นำแบบนักการเมือง ผู้นำแบบนี้เข้าทำนองว่ายืมมือ
ของผู้บังคับบัญชาของผู้นำแบบนี้อีกชั้นหนึ่ง โดยเสนอขอให้สั่งการเพื่อประโยชน์แก่การสร้างอิทธิให้แก่ตนเอง
- ผู้นำแบบผู้เชี่ยวชาญ Staff ผู้นำแบบนี้มักเป็นผู้เชี่ยวชาญและมีความรู้เฉพาะอย่าง
เช่น คุณหมอพรทิพย์ มีความเชี่ยวชาญในการตรวจ DNA
ศูนย์วิจัยของมหาวิทยาลัย Michigan ได้ศึกษาพฤติกรรมของผู้นำ
แบ่งออกเป็น 2 แบบ คือ
1. ผู้นำที่มุ่งคน (Employee Oriented) คือผู้นำที่เน้นความมีสัมพันธภาพที่ดีกับพนักงาน
กับบุคคลทั่วไป ยอมรับฟังความคิดเห็นของพนักงาน
2. ผู้นำที่มุ่งงาน (Production Oriented) เน้นวิธีการปฏิบัติงานและผลงานที่จะได้
มองพนักงานเป็นเพียงเครื่องมือที่ทำให้เกิดผลงาน
คุณสมบัติของผู้ที่จะเป็นผู้นำที่ดี
- มีความเฉลียวฉลาด
- มีการศึกษาอบรมดี
- มีความเชื่อมั่นใจตนเอง
- เป็นคนมีเหตุผลดี
- มีประสบการณ์ในการปกครองบังคับบัญชาเป็นอย่างดี
- มีชื่อเสียงเกียรติคุณ
- สามารถเข้ากับคนทุกชั้นวรรณะได้เป็นอย่างดี
- มีสุขภาพอนามัยดี
- มีความสามารถเหนือระดับความสามารถของบุคคลธรรมดา
- มีความรู้เกี่ยวกับงานทั่ว ๆ
ไปขององค์กร หรือหน่วยงานที่ตนปฏิบัติอยู่โดยเฉพาะ
- มีความสามารถเผชิญปัญหาเฉพาะหน้า
ที่จะเกิดขึ้นในขณะปฏิบัติงานให้ได้ทันท่วงที
- มีความสามารถคาดการณ์
ภาวะผู้นำ (Leadership)
- ผู้นำโดยกำเนิด เช่น พระพุทธเจ้า พระเจ้าอยู่หัว
- ผู้นำที่มีความอัจฉริยะ เช่น พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ นายธานินทร์ เจียรวนนท์และนายบิลเกตต์
- ผู้นำที่เกิดขึ้นตามสายงานบริหาร เช่น อธิบดี ผู้อำนวยการ อธิการบดี หัวหน้าฝ่าย
- ผู้นำตามสถานการณ์ ผู้นำแบบนี้มักเป็นเพื่อนร่วมงาน เป็นครู เป็นผู้สอนแทน ผู้นำในการฝึกอบรม
การประชุม
ลักษณะของผู้นำในทศวรรษหน้า
- เป็นผู้บริหารที่ไม่มากเกินไปในทางใดทางหนึ่ง คือ
ไม่ใช่ผู้นำที่มุ่งแต่งานอย่างเดียว หรือมุ่งที่คนอย่างเดียว
- ผู้บริหารเน้นการสร้างให้ผู้ปฏิบัติงานทุกคนมีความเป็นเลิศในทุกด้าน
- วิธีการแก้ปัญหาของผู้นำจะใช้ผู้ปฏิบัติงานแก้เอง
- ผู้นำจะมอบอำนาจ
จนพอที่ผู้ปฏิบัติงานสามารถใช้อำนาจนั้นให้งานสำเร็จในตัว
- ผู้นำเน้นคุณสมบัติของผู้ปฏิบัติงานที่สามารถทำงานเป็นทีมได้อย่างดี
คุณสมบัติของผู้นำตามอักษรแต่ละตัวในคำว่า
LEADERSHIP
1. L คือ Listen เป็นผู้ฟังที่ดี..
2. E คือ Explain สามารถอธิบายสิ่งต่างๆ ให้เข้าใจได้..
3. A คือ Assist ช่วยเหลือเมื่อควรช่วย..
4. D คือ Discuss รู้จักแลกเปลี่ยนความคิดเห็น..
5. E คือ Evaluation ประเมินผลการปฏิบัติงาน..
6. R คือ Response แจ้งข้อมูลตอบกลับ..
7. S คือ Salute ทักทายปราศรัย..
8. H คือ Health มีสุขภาพดีทั้งกายและใจ..
9. I คือ Inspire รู้จักกระตุ้นและให้กำลังใจลูกน้อง..
10. P คือ Patient มีความอดทนเป็นเลิศนั่นเอง..
"ผู้นำจึงควรเป็นผู้ที่หัวใหญ่ (Head) ใจโต (Heart)
มือกว้าง (Hand) และร่างสมาร์ท (Health)"
ผู้บริหารแบ่งออกเป็น 5 ประเภท คือ
- ผู้บริหารทำหน้าที่สั่งการ (Line Manager)
- ผู้บริหารทำหน้าที่ให้คำแนะนำ (Staff
Manager)
- ผู้บริหารทำหน้าที่สั่งการเฉพาะด้าน (Functional Manager)
- ผู้บริหารทั่วไป (General Manager)
- ผู้บริหาร (Administrator)
คุณสมบัติของผู้บริหารและผู้นำเป็นทั้ง "ศาสตร์และศิลป์" ที่ต้องศึกษาเรียนรู้และพัฒนา และปรับตัวให้เข้ากับสภาพเงื่อนไขต่าง ๆ
ทันคน ทันงาน ทันการณ์ (กาล) ทันเกมของการเปลี่ยนแปลงคนยุคเศรษฐกิจไร้พรมแดน
1. ผู้บริหารแบบ Impoverished จะเป็นผู้บริหารที่ไม่สนใจทั้งผู้ใต้บังคับบัญชาและเรื่องงาน
เป็นลักษณะที่ไม่พึงประสงค์ที่สุด
2. ผู้บริหารแบบ Country Club เป็นผู้บริหารที่มุ่งเน้นเรื่องความทุกข์สุขของผู้ใต้บังคับบัญชา แต่จะไม่มุ่งเน้นเรื่องงาน
ดังนั้นผู้บริหารแบบนี้เป็นผู้บริหารที่ผู้ใต้บังคับบัญชาชอบ แต่งานที่รับผิดชอบมักจะไม่บรรลุเป้าหมาย
3. ผู้บริหารแบบ
Authority-Compliance เป็นผู้บริหารที่มุ่งแต่เรื่องงานโดยไม่คำนึงถึงเรื่องจิตใจของผู้ใต้บังคับบัญชา
แม้ว่างานที่รับผิดชอบอาจจะบรรลุผล แต่ผู้ใต้บังคับบัญชาอาจจะไม่พอใจ
ผู้ที่ทำงานด้วยจะอึดอัดใจ อาจจะลงท้ายความขัดแย้งในที่สุด
4. ผู้นำแบบ
Middle the Road เป็นผู้บริหารที่พอได้ทั้งเรื่องคนและเรื่องงานผู้ใต้บังคับบัญชาที่ทำงานด้วยก็พอใจในระดับหนึ่งงานที่รับผิดชอบก็สำเร็จอยู่บ้าง
5. ผู้บริหาร Team เป็นผู้บริหารที่สามารถสร้างความพึงพอใจให้กับผู้ที่อยู่ใต้บังคับบัญชา
และยังสามารถทำงานได้สำเร็จตามที่ได้รับมอบหมายอีกด้วยเป็นลักษณะผู้บริหารที่พึงประสงค์ที่สุดในบรรดาผู้บริหารแบบอื่น
ๆ
การบริหารงานให้บรรลุเป้าหมาย
ต้องอาศัยทรัพยากรขององค์การขั้นพื้นฐาน
คนเงิน วัตถุดิบ และทุน
เป้าหมายของผู้บริหารทุกคนคือการทำให้เกิดผลกำไรและเพิ่มผลผลิต (ผลิตภาพ)
นั่นคือการทำให้อัตราส่วนระหว่างผลผลิต (output) และปัจจัยการผลิต (input) เป็นที่น่าพอใจภายในเวลาที่กำหนดอย่างมีคุณภาพและบรรลุเป้าหมายที่ต้องการ โดยมีเป้าหมายจะให้บังเกิดสิ่งต่อไปนี้คือ
การเพิ่มผลผลิต
หรือผลิตภาพ (Productivity) หมายถึง ประสิทธิผล (effectiveness) และประสิทธิภาพ (efficiency) ในการปฏิบัติงานของแต่ละบุคคล
รวมตลอดของทั้งองค์การ
ประสิทธิผล (effectiveness) คือ
การบรรลุถึงวัตถุประสงค์หรือเป้าหมายตามที่ต้องการ คือมองตั้งแต่ต้นทางถึงปลายทาง
ส่วนประสิทธิภาพ (efficiency) นั่นคือความสามารถในการใช้ทรัพยากรให้น้อยที่สุด และเกิดประโยชน์สูงสุด
จากการสำรวจ ผู้บริหารที่มีประสิทธิผลกับผู้บริหารที่ประสบความสำเร็จจะใช้เวลาในการทุ่มเทให้กับกิจกรรมดังกล่าวต่างกัน คือผู้บริหารที่ประสบความสำเร็จ (Successful Managers) ซึ่งก้าวหน้าในหน้าที่การงานได้เร็วกว่าผู้อื่น
จะเน้นกิจกรรมด้าน Networking มากที่สุดทำกิจกรรมด้านการบริหารทรัพยากรมนุษย์น้อยที่สุด
ส่วนผู้บริหารที่ตั้งใจทำงานให้เกิดประสิทธิผล (Effective Manager) ซึ่งพิจารณาจากปริมาณและคุณภาพของการปฏิบัติงานเป็นเครื่องวัดนั้น
จะเน้นด้านการติดต่อสื่อสาร
(Communication)
การบริหารทรัพยากรมนุษย์และงานด้านการบริหารตามลำดับ
ส่วนกิจกรรมด้าน networking จะทำน้อยที่สุด
- การนำเสนอคำคมของเพื่อน ทำให้เราสามารถนำมาเป็นแนวคิด แนวทางในการดำรงชีวิต และการทำงานในอนาคตได้ เนื่องจากคำคมต่าง ๆ มาจากผู้ที่ประสบความสำเร็จในชีวิตแล้วทั้งนั้น
- เมื่อได้ความรู้เกี่ยวกับผู้นำ ผู้บริหารมากขึ้น ได้แนวทางการปกครองที่หลากหลาย สามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้ เช่น การเป็นผู้นำครอบครัว เป็นคุณครู หรือเป็นผู้บริหาร จะได้ปฏิบัติตนได้ถูกต้อง เหมาะสมกับบทบาทหน้าที่นั้น ๆ
ประเมินตนเอง : เข้าเรียนตรงเวลา อาจมีเล่นบ้าง แต่ก็จดบันทึกหลักสำคัญ ๆ ของบทเรียน เพื่อนำมาเป็นความรู้ และบันทึกการเรียนรู้
ประเมินเพื่อน : เพื่อน ๆ มีการเตรียมความพร้อมในการนำเสนอคำคม ซึ่งทำให้ได้มุมมองที่แปลกใหม่ นำมาประยุกต์ใช้กับตนเองได้จริง
ประเมินอาจารย์ : อาจารย์เป็นกันเองกับนักศึกษา เนื้อหาอาจจะเยอะ แต่อาจารย์ก็สอนให้เข้าใจได้ มีการยกตัวอย่าง อธิบายเพิ่มเติม